STALKING, co to takiego? Czy działania firm windykacyjnych są zgodne z prawem?
Niestety coraz częściej słyszymy się o zjawisku stalkingu. Słowo „stalking” pochodzi z języka angielskiego i ogólnie rozumiane jest jako uporczywe nękanie czy prześladowanie ofiary. Z kolei art. 190a Kodeksu karnego stalking tłumaczy m.in. jako poczucie zagrożenia lub udręczenia lub istotnego naruszenia prywatności nękanej osoby. Zapewne wiele osób uważa, że stalking dotyczy przede wszystkim strefy Internetu i mediów społecznościowych. Tak naprawdę zjawisko to sięga zdecydowanie szerzej i dotyczy również firm windykacyjnych. Dokładniej sposobów w jaki potrafią działać. Czy zatem działania firm windykacyjnych przypominające stalking są zgodne z prawem?
Stalking – konieczność sprecyzowanie przepisów
W projekcie nowelizacji Kodeksu karnego z 25 stycznia 2019 r. – przygotowanym przez Ministra Sprawiedliwości znalazł się przepis zmieniający wyżej wspomniany artykuł. Proponowano m.in. by wprost zapisać, że kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 grozi także za uporczywe nękanie „w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności”.
Głośno zapowiadana i komentowana zmiana, nie weszła jednak w życie. Wydawać by się mogło, że jej wprowadzenie było i jest, nie tyle zasadne co nawet konieczne. Działania firm windykacyjnych często polegają bowiem na uporczywym wymuszaniu zwrotu nawet nieistniejących czy przedawnionych wierzytelności. Praktyki te są powszechnie znane nawet organom państwa, jak na przykład Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Ministrowi Sprawiedliwości czy Rzecznikowi Praw Obywatelskich.
Nielegalne działania wymuszające spłatę długów
W aktualnej sytuacji gospodarczej wywołanej przede wszystkim epidemią, obserwujemy, że tego typu nielegalne działania podejmują już nie tylko firmy windykacyjne. Obecnie zaobserwować można, że również banki i inne instytucje finansowe zaczęły dochodzić wierzytelności za wszelką cenę. Zjawisko to nie tylko przybiera na sile ale również przyjmuje nieznane dotąd formy wymuszania zapłaty jak chociażby „informowanie” o rzekomej odpowiedzialności karnej za brak spłaty długu.
Niestety pewnym standardem w działaniach tzw. windykatorów powoli staje się wykonywanie do dłużnika kilku połączeń telefonicznych dziennie, najczęściej z różnych numerów telefonów, przeplatane wysłaniem w tym samym dniu kilku wiadomości sms i email. Dodatkowo to tego typu działań dochodzi również angażowanie tzw. inspektorów terenowych celem złożenia „wizyty” pod wszystkimi znanymi adresami zamieszkania czy przebywania dłużnika. Standardem staje się również angażowanie kilku firm windykacyjnych jednocześnie lub jednej po drugiej. Powielają one te same działania wywołując przekonanie dłużnika, że tylko spłata zobowiązania gwarantuje spokój i względne bezpieczeństwo. Wszystko to podyktowane jest jednakże oczywistym celem – wymuszeniem zwrotu wierzytelności.
Ocena działań firm windykacyjnych
W naszej ocenie działania takie są jednak niezgodne z prawem. Szczególnie w sytuacjach gdy dłużnik zaprzecza istnieniu i wymagalności długu lub oświadczy, iż spłata zobowiązania na warunkach i zasadach wymaganych przez wierzyciela jest niemożliwa. Od tego momentu bowiem właściwą drogą dochodzenia roszczenia przez wierzyciela jest droga sądowa, a nie dalsze wymuszanie i zastraszanie dłużnika aby spełnił świadczenie. Brak skierowania sprawy na drogę procesu cywilnego przez wierzyciela, a podejmowanie dalszych tzw. działań polubownych jest działaniem ukierunkowanym na udręczenie i wywołanie zagrożenia dłużnika, często z naruszeniem jego prywatności.
Podsumowując, należy oczekiwać powrotu do pierwotnego założenia zmiany wspomnianego na początku przepisu poprzez dodanie wprost odniesienia do wymuszenia zwrotu wierzytelności. Dopiero takie rozwiązanie może wprowadzić rzeczywistą zmianę działania firm windykacyjnych. W chwili obecnej czują się one bowiem bezkarne. Szczególnie wobec braku zainteresowania organów ścigania istniejącym procederem. Nie oznacza to jednak braku konieczności zawiadamiania przez dłużników organów ścigania w każdej sytuacji, w której zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa stalkingu. W praktyce kancelarii wielokrotnie, skutecznie występowaliśmy w tego typu sprawach w imieniu pokrzywdzonych Klientów zapewniając im tym samym spokój i poczucie bezpieczeństwa.
