Statystyki policyjne i dane publikowane przez instytucje sektora finansowego wskazuj\u0105 na wci\u0105\u017c utrzymuj\u0105c\u0105 si\u0119 du\u017ca liczb\u0119 przest\u0119pstw stypizowanych w art. 286 k.k. jako oszustwo. Zgodnie bowiem z tym artyku\u0142em kto, w celu osi\u0105gni\u0119cia korzy\u015bci maj\u0105tkowej, doprowadza inn\u0105 osob\u0119 do niekorzystnego rozporz\u0105dzenia w\u0142asnym lub cudzym mieniem za pomoc\u0105 wprowadzenia jej w b\u0142\u0105d albo wyzyskania b\u0142\u0119du lub niezdolno\u015bci do nale\u017cytego pojmowania przedsi\u0119branego dzia\u0142ania, podlega karze pozbawienia wolno\u015bci od 6 miesi\u0119cy do lat 8. Zasadniczo wi\u0119kszo\u015b\u0107 spraw tego typu daje si\u0119 w prosty spos\u00f3b zakwalifikowa\u0107 jako typowe oszustwo nie mniej w praktyce organ\u00f3w \u015bcigania problematyczne staje si\u0119 rozgraniczenie oszustwa i niewywi\u0105zywanie si\u0119 z zobowi\u0105za\u0144 o charakterze cywilnoprawnym.<\/p>

Zaci\u0105ganie zobowi\u0105za\u0144 cywilnoprawnych przez d\u0142u\u017cnika mo\u017ce by\u0107 podyktowane r\u00f3\u017cnego rodzaju przyczynami w tym przyk\u0142adowo ch\u0119ci\u0105 zakupu ruchomo\u015bci, nieruchomo\u015bci czy pomocy innej osobie. Z punktu widzenia prawa karnego przes\u0142anki zaci\u0105gni\u0119cia zobowi\u0105zania przez d\u0142u\u017cnika sprowadzaj\u0105 si\u0119 do jego zamiar\u00f3w. Owe zamiary stanowi\u0105 przy tym kryterium rozgraniczenia oszustwa i niewywi\u0105zywania si\u0119 z umowy. Innymi s\u0142owy je\u017celi w chwili zaci\u0105gania zobowi\u0105zania d\u0142u\u017cnik dzia\u0142a\u0142 z bezpo\u015brednim zamiarem dzia\u0142ania na szkod\u0119 wierzyciela w celu osi\u0105gni\u0119cia w\u0142asnej korzy\u015bci maj\u0105tkowej to dopuszcza si\u0119 oszustwa. Typowym przyk\u0142adem takiego dzia\u0142ania jest np. zaci\u0105gni\u0119cie po\u017cyczki z g\u00f3ry powzi\u0119tym zamiarem nie dokonania jej zwrotu.<\/p>

Przy ustalaniu zamiaru organy \u015bcigania powinny wzi\u0105\u0107 pod uwag\u0119 wszystkie okoliczno\u015bci, na podstawie kt\u00f3rych mo\u017cna wyprowadzi\u0107 wnioski dotycz\u0105ce realno\u015bci wype\u0142nienia zobowi\u0105zania oraz przyczyn niedotrzymania warunk\u00f3w umowy. Zaniechanie ustalenia tych okoliczno\u015bci nie mo\u017ce prowadzi\u0107 do prostego wniosku, \u017ce d\u0142u\u017cnik dzia\u0142a\u0142 z zamiarem oszustwa. Przyk\u0142adowo, nie stanowi oszustwa sytuacja, w kt\u00f3rej d\u0142u\u017cnik nie podejmowa\u0142 wobec wierzyciela \u017cadnych dzia\u0142a\u0144 w toku wsp\u00f3\u0142pracy, kt\u00f3rych celem by\u0142oby wywo\u0142anie b\u0142\u0119dnego wyobra\u017cenia wierzyciela o mo\u017cliwo\u015bciach p\u0142atniczych d\u0142u\u017cnika. Zasadnie wskazuje si\u0119 w orzecznictwie, \u017ce podj\u0119cie w takiej sytuacji przez wierzyciela, maj\u0105cego pe\u0142n\u0105 \u015bwiadomo\u015b\u0107 trudno\u015bci p\u0142atniczych d\u0142u\u017cnika, posiadaj\u0105cego mo\u017cliwo\u015b\u0107 dokonania oceny jego p\u0142ynno\u015bci finansowej oraz wiedz\u0105cego o istniej\u0105cym ju\u017c wcze\u015bniej zad\u0142u\u017ceniu, decyzji np. o udzieleniu po\u017cyczki, nale\u017cy traktowa\u0107 jako dzia\u0142anie granicz\u0105ce z ryzykiem gospodarczym w obrocie handlowym i w konsekwencji niemog\u0105ce stanowi\u0107 podstawy do przypisania oszustwa (por. wyrok SA w Katowicach z 31.08.2000 r., II AKa 191\/00<\/a>).<\/p>

Niestety nieuczciwi wierzyciele coraz cz\u0119\u015bciej wykorzystuj\u0105 organy \u015bcigania do oceny rzekomych oszustw ze strony d\u0142u\u017cnik\u00f3w.\u00a0 Zwi\u0105zane z tym jest wywarcie presji na d\u0142u\u017cnikach ale i bezkosztowe ze strony wierzycieli dochodzenie roszcze\u0144. Naszym zdaniem organy \u015bcigania i s\u0105dy powinny jednak w pierwszej kolejno\u015bci wnikliwie ocenia\u0107 czy zawarcie umowy i zaci\u0105gni\u0119cie zobowi\u0105zania mie\u015bci\u0142o si\u0119 w granicach ryzyka gospodarczego stron,\u00a0 a dopiero w nast\u0119pstwie ustalenia powy\u017cszego kwalifikowa\u0107 dan\u0105 czynno\u015b\u0107 jako dzia\u0142anie niezgodne z prawem.<\/p>\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\t\t\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/section>\n\t\t\t\t