Roszczenia regresowe – o co chodzi?

Roszczenie regresowe jest uprawnieniem ubezpieczyciela do żądania zwrotu wypłaconego odszkodowania od sprawcy szkody. W polskim prawie wyróżniane są dwa rodzaje roszczeń regresowych: regres typowy oraz regres nietypowy.

Podstawą prawną regresu typowego jest art. 828 k.c. Przez regres typowy należy rozumieć, że roszczenie ubezpieczającego do sprawcy szkody przechodzi na ubezpieczyciela poprzez zapłatę odszkodowania. Z tą chwilą ubezpieczyciel z mocy prawa nabywa wierzytelność do wysokości zapłaconego odszkodowania. Zatem w praktyce ubezpieczyciel dochodzi roszczenia regresowego od osoby trzeciej, która jest sprawcą szkody (najczęściej spotykanymi przypadkami są zalania mieszkań, kolizje i wypadki drogowe itp., chociaż występuje również wiele innych przypadków).

Warto dodać, iż w przypadku osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym roszczenia ubezpieczającego przechodzą na ubezpieczyciela, tylko wtedy gdy osoby te wyrządziły szkodę umyślnie.

Ubezpieczyciel w przypadku skierowania roszczenia regresowego do osoby trzeciej, musi wykazać jej odpowiedzialność za powstałe zdarzenie, co często w praktyce nie jest prostym zadaniem.

Odnosząc się do regresu nietypowego wskazać należy, że sprawcą, który dokonał zdarzenia i od którego ubezpieczyciel dochodzi zwrotu odszkodowania jest sam ubezpieczający-sprawca szkody. Kwestię tę reguluje art. 43 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym ubezpieczycielowi przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1. wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
2. wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
3. nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
4. zbiegł z miejsca zdarzenia.

Wskazany katalog jest katalogiem zamkniętym, zatem ubezpieczyciel może dochodzić roszczeń z tytułu regresu nietypowego tylko we wskazanych powyżej przypadkach. Owe roszczenie jest nowym, samoistnym roszczeniem, powstającym z mocy szczególnego przepisu ustawy i powstaje po wypłacie odszkodowania przez ubezpieczyciela na rzecz poszkodowanego, oczywiście pod warunkiem, że ubezpieczyciel będzie w stanie wykazać odpowiedzialność kierującego pojazdem.

Warto pamiętać, że w każdej ze wskazanych sytuacji należy podjąć obronę swoich praw przeciw ubezpieczycielowi, który wydaje się mieć silniejszą pozycję w toku ewentualnego procesu sądowego. Nie zawsze bowiem jest on w stanie wykazać odpowiedzialność sprawca szkody oraz doprowadzić do korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.