Czy częściowa spłata zadłużenia oznacza uznanie roszczenia w całości?
Zgodnie z art. 123 § 1 Kodeksu Cywilnego bieg terminu przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;
- przez wszczęcie mediacji.
Uznanie roszczenia można podzielić na uznanie właściwe i niewłaściwe. Pierwsze jest umową zawartą pomiędzy dłużnikiem i wierzycielem, w której strony ustalają wysokość długu oraz termin płatności. Natomiast niewłaściwe uznanie roszczenia jest każdym działaniem dłużnika, z którego wynika, że ma on świadomość istnienia roszczenia oraz obowiązku jego zapłaty.
Doprecyzowując, uznanie niewłaściwe polega na tym, że dłużnik nie składa wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, natomiast na podstawie jego zachowania i działań, wierzyciel może zasadnie przyjmować, że ma on świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia.
Czy można zatem przyjąć, że jedna wpłata części zadłużenia jest uznaniem roszczenia w całości?
W przeważającej części orzeczeń sądy stwierdzają, że dokonanie chociażby częściowej wpłaty jest uznaniem całości roszczenia. Nie mniej jednak stanowisko to nie jest jednolite.
Dłużnik, który dokonał częściowej wpłaty może bronić się tym, że
samo spełnienie świadczenia w części oznacza nie mniej, nie więcej jako to, że uznaje on roszczenia wierzyciela w zakresie, w którym je spełnia. Dla przyjęcia skutku uznania roszczenia w całości konieczne jest zaistnienie dodatkowych okoliczności (w szczególności zawarcie w tytule przelewu sformułowania wskazującego na to, że dłużnik ma świadomość tego, że dokonuje częściowego spełnienia świadczeniu, np. „I rata” itp.) lub czynności dłużnika (np. podpisanie harmonogramu spłat kolejnych rat pożyczki). Takich okoliczności czy zachowań dłużnika nie wykazano (tak chociażby Sąd Rejonowy w Legionowie, I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 4 marca 2019 r., sygn. I C 33/19).
W związku z powyższym, uznać należy, iż przykładowo wpłata kwoty 100,00 zł może oznaczać uznanie roszczenia tylko do kwoty 100,00 zł, nie zaś całości.
Żeby uznać konkretną wpłatę za uznanie roszczenia w całości musi zaistnieć dodatkowa przesłanka wskazująca, iż dłużnik ma pełną świadomość co do istnienia całego zadłużenia. Może to się objawić w postaci zawarcia w tytule przelewu wzmianki, iż wpłata dotyczy spłaty zadłużenia wynikającego z konkretnego tytułu.
W przypadku braku ww. okoliczności dłużnik może się bronić się tym, że pojedyncza wpłata nie oznacza uznania roszczenia co do całości
