Bank nie zwrócił weksla – co należy zrobić?

Weksel jest papierem wartościowym o cechach określonych ściśle przez ustawę Prawo wekslowe z dnia 28 kwietnia 1936 r., która charakteryzuje treść zobowiązania wekslowego oraz jego skutki. Najczęściej stanowi on zabezpieczenie zawartej umowy pomiędzy stronami. Jest powszechnie stosowany jako instrument zabezpieczający spłatę umowy pożyczki bądź kredytu (najbardziej powszechne weksle występujące w obrocie to weksle in blanco). Taki weksel może być bardzo niebezpieczny dla jego wystawcy, w szczególności w sytuacji kiedy zostanie zagubiony bądź znajdzie się w rękach osoby nieuprawnionej, zaś zobowiązanie zostało już spłacone.

Z chwilą spełnienia świadczenia ustanowione w umowie pożyczki bądź kredytu zabezpieczenia wygasają. Zatem w takiej sytuacji bank traci uprawnienie do uzupełnienia weksla i wykreowania zobowiązania wekslowego. Nie oznacza to jednak, że weksel przez przypadek nie może dostać się w ręce niepowołanej osoby i zostać przez nią uzupełniony.

W sytuacji spłaty zobowiązania posiadacz weksla (najczęściej będzie to bank) powinien nam zwrócić weksel. Nakłada na niego taki obowiązek m.in art. art. 465 k.c., 921⁶ k.c., art. 39 i 50 Prawa wekslowego, jak również art. 41 ust. 4 Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Co jeśli posiadacz nie zwróci weksla albo weksel zagubi?

W pierwszej kolejności należy zwrócić się niezwłocznie na piśmie do posiadacza weksla do jego zwrotu bądź też komisyjnego zniszczenia weksla w naszej obecności i stwierdzenia niniejszej czynności protokołem. Co do zasady takie wezwanie skutkuje, natomiast zdarza się, że pomimo naszych wezwań posiadacz nie zwraca nam wystawionego weksla. W takiej sytuacji istnieje możliwość wytoczenia powództwa o zwrot weksla.

W praktyce czasami możemy spotkać się również z sytuacją w której, bank sam wystąpi z wnioskiem o uznanie weksla za umorzony. Wskazać należy, iż z takim wnioskiem może wystąpić jedynie posiadacz weksla w chwili jego zaginięcia, nie zaś jego wystawca.

Przez „zaginięcie” weksla należy rozumieć: jego zagubienie, kradzież oraz całkowite zniszczenie (np. wskutek spalenia, zalania bądź podarcia dokumentu). We wniosku o umorzenie powinna zostać podana istotna treść weksla a także uprawdopodobnienie jego zaginięcia oraz interes prawny w jego umorzeniu, np. przy wekslu in blanco niemożliwość zwrotu weksla wystawcy. Żądający umorzenia powinien wskazać nie tylko jego wystawcę lecz także wszystkich dłużników wekslowych. O ile w sytuacji wystąpienia przez bank z takim wnioskiem na pozór wydaje się, że w pewien sposób „interes” dłużnika wekslowego jest zabezpieczony to i tak warto sformułować odpowiednie wnioski aby bank uprawdopodobnił, że weksel faktycznie zaginął oraz że zostały podjęte ze strony banku wszelkie działania zmierzające do jego odnalezienia. W sytuacji umorzenia weksla in blanco przez Sąd, a późniejszego jego użycia przez osobę nieuprawnioną może być bardzo trudno udowodnić, że to właśnie ten konkretny weksel zaginął i został umorzony przez Sąd.

Niezależnie od powyższego najlepiej unikać wystawiania jakichkolwiek weksli, albowiem może to spowodować dla nas wiele problemów i trudności w przypadku jego użycia przez posiadacza weksla.