Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa - zagadnienia ogólne
Jednym ze sposobów egzekucji świadczeń pieniężnych jest egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa. Sposób ten znacząco różni się od innych sposobów egzekucji świadczeń pieniężnych – nietypowy jest nie tylko przedmiot egzekucji, ale również organ prowadzący postępowanie i stosowana procedura oraz opłaty.
Przedmiot egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa
Przedmiotem egzekucji świadczeń pieniężnych jest składnik majątku do którego skierowano egzekucję. Oznacza to, iż w niniejszym przypadku będzie to przedsiębiorstwo. Przybliżając czym dokładnie jest przedsiębiorstwo przywołać należy art. 551 k.c., zgodnie z którym Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. W treści tego przepisu wymieniono również katalog składników, z których może lub składa się przedsiębiorstwo. Wymienione zostały m.in. nazwa przedsiębiorstwa, nieruchomości i ruchomości, koncesje, licencje, zezwolenia. Należy jednak pamiętać, iż katalog ten jest otwarty – czyli może być on znacznie szerszy niż ten wymieniony w treści przepisu.
Wszczęcie egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa i organ egzekucyjny
Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa inicjowana jest w oparciu o wniosek składany organowi egzekucyjnemu – którym jest sąd rejonowy. Właściwym do prowadzenia egzekucji jest sąd, w okręgu którego znajduje się siedziba przedsiębiorstwa. Wniosek o wszczęcie egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa podlega opłacie w wysokości 1.000,00 zł (art. 73 pkt 2 u.k.s.c.). Wskazać należy, iż zasadniczo przeszkodą dla wszczęcia egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa nie jest prowadzenie egzekucji innymi sposobami. Tego rodzaju postępowania z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o wszczęciu egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa podlegają umorzeniu, a wierzyciele, z wniosku których były prowadzone dotychczasowe egzekucje skierowane do majątku przedsiębiorstwa, są przyłączani do egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa. O wszczęciu egzekucji sąd obligatoryjnie informuje organ rejestrowy, sąd wieczystoksięgowy – o ile w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość. Ponadto ogłoszenie o wszczęciu egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa zamieszczane jest w dzienniku ogólnopolskim oraz miejscowym i na stronie Krajowej Rady Komorniczej.
Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa - Zarząd przymusowy
Wszczynając egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa sąd ustanawia zarząd przymusowy nad przedsiębiorstwem (art. 106415 § 1 k.p.c.). Skutkiem powyższego jest odebranie zarządu nad przedsiębiorstwem dotychczasowej osobie lub organowi sprawującego zarząd. Od tej chwili przedsiębiorstwem zarządza wyznaczony przez sąd zarząd przymusowy. Zarządcą przymusowym może być wyłącznie osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego (art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego). Jednym z jego głównych zadań będzie sporządzenie bilansu przedsiębiorstwa, który w głównej mierze polega na ustaleniu i przygotowaniu zestawienia aktywów i pasywów zajętego przedsiębiorstwa.
Wycena przedsiębiorstwa
Podstawowym sposobem wyceny przedsiębiorstwa jest ustalenie ceny jego sprzedaży pomiędzy dłużnikiem, a wszystkimi wierzycielami biorącymi udział w postępowaniu. W mojej ocenie z treści przepisu (art. 106417 § 2 k.p.c.) wynika, iż wymagana jest zgoda wszystkich wierzycieli, a nie większości. Może to oznaczać, że sprzeciw jednego z nich stanowi przeszkodę dla ustalenia ceny przedsiębiorstwa bez udziału biegłych. Zatem w przypadku braku porozumienia zleca się wycenę biegłym. Warto w tym miejscu podkreślić, że ustawodawca określił minimalną liczbę biegłych wyceniających dane przedsiębiorstwo – biegłych nie może być wyznaczonych mniej niż dwóch. Nie ma jednak przeszkód by została powołana większa ich liczba, jeżeli wymaga tego specyfika przedsiębiorstwa oraz skomplikowanie wyceny.
Sprzedaż przedsiębiorstwa
Sprzedaż przedsiębiorstwa w wyniku przeprowadzonej egzekucji może zostać dokonana zasadniczo na dwa sposoby – z wolnej ręki lub trybem licytacyjnym. Celem przeprowadzenia sprzedaży z wolnej ręki wymagany jest wniosek wierzyciela lub dłużnika w tym zakresie. Wówczas sprzedaży dokonuje zarządca po wydaniu postanowienia w tym zakresie przez sąd. W treści postanowienia określony zostanie termin sprzedaży oraz tryb wyszukiwania nabywcy. Termin na zawarcie umowy zaczyna jednak biec dopiero od momentu zamieszczenia ogłoszeń prasowych. Minimalna cena, za jaką może być sprzedane przedsiębiorstwo jest ustalona wcześniej jako wartość szacunkowa. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wszystkie strony postępowania egzekucyjnego wyrażą zgodę na sprzedaż po cenie niższej niż ustalona wcześniej wartość szacunkowa przedsiębiorstwa.
W razie bezskuteczności sprzedaży z wolnej ręki lub niezłożenia odpowiedniego wniosku przez dłużnika lub wierzyciela sprzedaż jest dokonywana w trybie licytacyjnym. Licytację przeprowadza zarządca pod nadzorem sędziego, który to udziela przybicia na rzecz osoby, która zaofiarowała najwyższą cenę. W razie uiszczenia ceny przez nabywcę zarządca zawiera z nim umowę sprzedaży przedsiębiorstwa. Z uzyskanej sumy zaspokaja się wierzycieli – w tym celu sporządza się plan podziału analogiczny jak w przypadku podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości.
Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa - podsumowanie
Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa może umożliwić dłużnikowi zaspokojenie wierzycieli bez konieczności przeprowadzania upadłości, choć ocena powyższego zależy każdorazowo od specyfiki każdej, indywidualnej sprawy. Należy mieć jednak na względzie, iż przedsiębiorcy zobligowani są do ogłoszenia upadłości gdy zaistnieją określone okoliczności. Koszty postępowania egzekucyjnego powinny być jednak zasadniczo niższe niż w przypadku postępowania upadłościowego, a samo postępowanie może zostać przeprowadzone sprawniej. Z drugiej strony egzekucja rzeczonym sposobem może również okazać się korzystna w wyższym stopniu niż egzekucja skierowana do poszczególnych ruchomości lub innych składników przedsiębiorstwa – przedsiębiorstwo bowiem obejmuje gospodarczą całość (a więc również składniki niematerialne), która to docelowo ma pozwalać na uzyskiwania zysków z prowadzonej działalności.
