Wierzyciel musi oddać dłużnikowi nienależne świadczenie

Pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego (np. nakazu zapłaty, wyroku, ugody sądowej, aktu notarialnego, bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności) przez Sąd na skutek pozwu lub wniosku dłużnika stanowi pierwszy istotny krok w obronie jego praw przed nieuzasadnionymi najczęściej, roszczeniami wierzyciela. Skutkiem powyższego jest m.in. umorzenie  toczącej się przeciwko dłużnikowi egzekucji i obciążenie jej kosztami wierzyciela. 

Niestety, dłużnicy często zapominają, iż uchylenie lub zmiana tytułu wykonawczego powoduje zmianę charakteru dokonanego lub wyegzekwowanego wcześniej świadczenia, które staje się świadczeniem nienależnym i podlega obowiązkowi zwrotu (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 29 grudnia 2005 r., 1 ACa 1062/05, LEX nr 186167). Innymi słowy, jeżeli po wydaniu przez Sąd nakazu zapłaty, wyroku (lub innego tytułu egzekucyjnego) dłużnik dokonał zapłaty w celu uniknięcia egzekucji lub też komornikowi udało się wyegzekwować jakiekolwiek środki od dłużnika przed umorzeniem egzekucji wierzyciel powinien zwrócić te środki dłużnikowi i pokryć w całości koszty egzekucji.

Oznacza to, iż w sytuacji skutecznego zwalczenia tytułu wykonawczego, kolejnym krokiem każdego dłużnika powinno być zgłoszenie wierzycielowi żądania zwrotu nienależnego świadczenia, a w przypadku uchylania się przez niego od obowiązku zwrotu (zapłaty) skierowanie przeciwko niemu sprawy na drogę postępowania sądowego (art. 410 k.c.).  

Na marginesie należy zauważyć, iż odzyskanie wszystkich straconych w toku egzekucji środków od wierzyciela nie zamyka dłużnikowi prawa domagania się od wierzyciela odszkodowania na zasadach ogólnych w tym utraconych korzyści związanych m.in. z brakiem możliwości dysponowania środkami do czasu ich zwrotu przez wierzyciela.